تحلیل تم ، روشی برای تجزیه و تحلیل داده ها

رویکردهای کیفی بسیار متنوع، پیچیده، و ظریف هستند و تحلیل تِم بایستی به عنوان یک روش اساسی برای تحلیل کیفی در نظر گرفته شود. تحلیل تِم نخستین روش تحلیل کیفی است که محققان باید فرا بگیرند، زیرا این روش، مهارت­های اصلی که برای اجرای بسیاری از روش­ های دیگر تحلیل کیفی لازم است را فراهم می­ آورد (Braun& Clarke, 2006: 78).

مراحل تجزیه و تحلیل داده­ ها با استفاده از روش تحلیل تِم

فراگرد تحلیل تِم زمانی شروع می­شود که تحلیل­گر الگوهای معنی و موضوعاتی که جذابیت بالقوه دارند را مورد نظر قرار می­دهد. این تحلیل شامل یک رفت و برگشت مستمر بین مجموعه داده­ها و خلاصه­های کدگذاری شده، و تحلیل داده­هایی است که به وجود می­آیند. نگارش تحلیل از همان مرحله اول شروع می­شود. به طور کلی هیچ راه منحصر به فردی برای شروع مطالعه در مورد تحلیل تِم وجود ندارد (Braun& Clarke, 2006: 86).

مراحل شش­گانه تحلیل تِم در ادامه توضیح داده شده­اند. تحلیل تِم فراگردی بازگشتی[1] است که در آن حرکت به عقب و جلو در بین مراحل ذکر شده وجود دارد (Braun& Clarke, 2006: 86). به علاوه تحلیل تِم فراگردی است که در طول زمان انجام می­پذیرد.

مرحله 1. آشنایی با داده­ها: برای اینکه محقق با عمق و گستره محتوایی داده­ها آشنا شود لازم است که خود را در آنها تا اندازه­ای غوطه­ور سازد. غوطه­ور شدن در داده­ها معمولاً شامل “بازخوانی مکرر داده­ها” و خواندن داده­ها به صورت فعال (یعنی جستجوی معانی و الگوها) است.

مرحله 2. ایجاد کدهای اولیه: مرحله دوم زمانی شروع می­شود که محقق داده­ها را خوانده و با آنها آشنایی پیدا کرده است. این مرحله شامل ایجاد کدهای اولیه از داده­ها است. کدها یک ویژگی داده­ها را معرفی می­نمایند که به نظر تحلیل­گر جالب می­رسد. داده­های کدگذاری شده از واحدهای تحلیل (تِم­ها) متفاوت هستند (Braun& Clarke, 2006: 88).

کدگذاری را می­توان به صورت دستی یا از طریق برنامه­های نرم­افزاری انجام داد. اگر کدگذاری به روش دستی انجام گیرد، می­توان داده­ها را به وسیله نوشتن یادداشت بر روی متنی که تحلیل می­شود، یا با استفاده از رنگی کردن به وسیله مداد انجام داد. می­توان ابتدا کدها را مشخص کرد و سپس آنها را با خلاصه داده­هایی که کد را نشان می­دهند تطابق داد. نکته مهم در این مرحله این است که همه خلاصه داده­ها کدگذاری شده و در قالب هر کد مرتب شده­اند (Braun& Clarke, 2006: 89).

مرحله 3. جستجوی تِم­ها: این مرحله شامل دسته­بندی کدهای مختلف در قالب تِم­های بالقوه، و مرتب کردن همه خلاصه داده­های کدگذاری شده در قالب تِم­های مشخص شده است. در واقع محقق، تحلیل کدهای خود را شروع کرده و در نظر می­گیرد که چگونه کدهای مختلف می­توانند برای ایجاد یک تِم کلی ترکیب شوند (Braun& Clarke, 2006: 89).

مرحله 4. بازبینی تِم­ها: مرحله چهارم زمانی شروع می­شود که محقق مجموعه­ای از تِم­ها را ایجاد کرده و آنها را مورد بازبینی قرار می­دهد. این مرحله شامل دو مرحله بازبینی و تصفیه تِم­ها است. مرحله اول شامل بازبینی در سطح خلاصه­های کدگذاری شده است. در مرحله دوم اعتبار تِم­ها در رابطه با مجموعه داده­ها در نظر گرفته می­شود (Braun& Clarke, 2006: 91).

اگر نقشه تِم به خوبی کار کند، آنگاه می­توان به مرحله بعدی رفت. اما، چنانچه نقشه به خوبی با مجموعه داده­ها همخوانی نداشته باشد، محقق باید برگردد و کدگذاری خود را تا زمانی که یک نقشه تِم رضایت­بخش ایجاد شود ادامه دهد. محقق در انتهای این مرحله بایستی آگاهی کافی از اینکه تِم­های مختلف کدام­ها هستند، چگونگی تناسب آنها با یکدیگر، و کل داستانی که آنها درباره داده­ها می­گویند در اختیار داشته باشد (Braun& Clarke, 2006: 92).

مرحله 5. تعریف و نام­گذاری تِم­ها: مرحله پنجم زمانی شروع می­شود که یک نقشه رضایت­بخش از تِم­ها وجود داشته باشد. محقق در این مرحله، تِم­هایی را که برای تحلیل ارائه کرده، تعریف کرده و مورد بازبینی مجدد قرار می­دهد، سپس داده­ها داخل آنها را تحلیل می­کند. به وسیله تعریف و بازبینی کردن، ماهیت آن چیزی که یک تِم در مورد آن بحث می­کند مشخص شده و تعیین می­گردد که هر تِم کدام جنبه از داده­ها را در خود دارد(Braun& Clarke, 2006: 92).

مرحله 6. تهیه گزارش: مرحله ششم زمانی شروع می­شود که محقق مجموعه­ای از تِم­های کاملاً آبدیده در اختیار داشته باشد. این مرحله شامل تحلیل پایانی و نگارش گزارش است. (Braun& Clarke, 2006: 93).

منبع اصلی: http://tasmim.blogfa.com